HISTORIA FORTU 8

Fort 8 powstał w XIX-wiecznych koszarach na terenie Fortu VIII Służew, który może poszczycić się blisko 140-letnią historią.

 

W latach 80. XIX wieku na posiedzeniu Najwyższej Tajnej Rady z udziałem cara Aleksandra II zapadła decyzja o ufortyfikowaniu zachodniej granicy imperium rosyjskiego i budowie kolejnych fortyfikacji. Fort VIII został umiejscowiony między Skarpą Ursynowską a doliną Potoku Służewieckiego i włączony do zewnętrznego pierścienia Twierdzy Warszawa, składającego się z 28 obiektów i dużych punktów oporu. Budowa fortu została ukończona w 1890 roku. Na przestrzeni lat Fort VIII przeszedł wiele modyfikacji. Pierwsza wynikała ze zbyt dużej wysokości i związanej z tym nadmiernej widoczności. Późniejsze zmiany dotyczyły m.in. przebudowy głównych dróg dojazdowych, stajni czy magazynów. W 1909 roku wydano rozkaz wyburzenia całej fortyfikacji warszawskiej, ale w Forcie VIII wysadzono jedynie kaponiery w rowie fortecznym. Reszta budowli została rozbrojona, ale zachowana. W czasie II wojny światowej w Forcie przebywały wojska niemieckie, a w koszarach znajdowały się stajnie. Później, aż do lat dziewięćdziesiątych, terenem Fortu VIII zarządzało Wojsko Polskie. W 2005 roku teren został kupiony przez Grupę Turret Development.

 

Koszary szyjowe, w których powstała przestrzeń komercyjna Fortu 8, zlokalizowane są w centralnej części Fortu. Budowla przykryta jest nasypem ziemnym o wadze 32 tysięcy ton. Od północy przed koszarami znajduje się podłużny dziedziniec, z którego dostępne są pomieszczenia koszarowe. Kazamaty były pierwotnie połączone ze sobą amfiladowo przejściami – obecnie wtórnie zamurowanymi i funkcjonującymi jako wnęki. Główny, środkowy korytarz komunikacyjny w koszarach, oprócz bocznych otworów wejściowych do pomieszczeń koszarowych miał kontynuację w postaci poterny (podziemnego korytarza) oraz wyjście na zewnątrz, co umożliwiało komunikację nie tylko bezpośrednio z dziedzińca koszarowego na dziedziniec główny, lecz także do – nieistniejących już współcześnie – magazynów amunicji i schronów.

 

Renowacja XIX-wiecznego budynku i terenu fortu stanowiła nie lada wyzwanie. Na początku usunięto tony śmieci, starych mebli i przedmiotów. Wnętrza zrewitalizowano i wyposażono w instalacje niezbędne dla nowoczesnych przestrzeni komercyjnych. Gruntownej renowacji została poddana elewacja budynku koszar. Na początku zdjęto nasyp ziemny, wykonano nową izolację, odtworzono betonowy gzyms. Ubytki cegieł zastąpiono wykonanymi na wzór historycznych nowymi cegłami. Historyczną, stalową, zewnętrzną stolarkę okienną będącą dobrym stanie pozostawiono w formie krat. Wewnętrzną stolarkę zastąpiono nową, każde z 24 okien zrobiono na wymiar. Odtworzono częściowo zachowane drewniane drzwi wejściowe, a zniszczone zastąpiono współczesnymi. Dziś Fort 8 jest dowodem na to, jak rewitalizacja daje nowe życie nieco zapomnianym przestrzeniom – niezwykłym miejscem, w którym historia spotyka się z nowoczesnością.